Wat is de juiste zonnebril voor jou?

Een goede zonnebril biedt bescherming tegen UV-straling en fel licht. Er bestaan verschillende soorten zonnebrillen met specifieke lenzen. De verschillende lenzen hebben specifieke eigenschappen. In dit artikel zullen de verschillende soorten zonnebrillen de revue passeren. Het biedt zicht op de zonnebril die past bij jouw eisen en helpt jou bij de keuze voor de juiste zonnebril. 

Wat is licht? 

Licht is elektromagnetische straling met verschillende golflengten. Niet al het licht is zichtbaar voor het menselijk oog. Het zichtbare spectrum voor de mens begint bij een golflengte van 380 nanometer (violet) tot aan een golflengte van 780 nanometer (rood). Het voor het menselijk oog niet-zichtbaar licht met kortere golflengten is Ultraviolet (1 nm – 380 nm) en met langere golflengten is Infrarood (780 nm - 1 mm). Ultraviolet (UV) is ook niet voelbaar, terwijl het niet-zichtbare Infrarood (IR) wel wordt waargenomen in de vorm van warmte. 

Ultraviolet (UV) licht bestaat uit: 
- UV A (golflengte 315 nm - 400 nm) 
- UV B (golflengte 280 nm - 315 nm) 
- UV C (golflengte 100 nm - 280 nm) 

De dampkring (aardatmosfeer) beschermt deels tegen de schadelijke straling van de zon. De meest schadelijke UV-straling, UV C, wordt door de dampkring tegengehouden. UV A en UV B straling bereiken wel de aarde. UV A is een onschuldige vorm van straling, maar UV B is wel schadelijk voor de gezondheid. UV B kan ontstekingen en blijvend letsel veroorzaken. Bij de ogen kan UV B ontstekingen veroorzaken van het hoornvlies en netvlies. Op kort termijn kan sneeuwblindheid ontstaan. Op lang termijn kan UV-straling leiden tot grijze staar (vertroebeling van de ooglens). 

Bescherming van de ogen tegen UV-straling 

Een goede zonnebril heeft filters in de lens en biedt daardoor 100% bescherming tegen UV. Een zonnebril met UV filters herken je aan de vermelding ‘CE’ op het montuur. Dit CE-keurmerk wordt gegeven aan zonnebrillen die UV straling tot 400 nm filteren. Dit betekent dat alle soorten UV-straling van UV C tot en met UV A worden tegengehouden. Zonnebrillen zonder CE-keurmerk, vaak de goedkopere zonnebrillen, hebben brillenglazen zonder filters. De donkere glazen temperen wel het felle licht, maar houden geen UV tegen. Het is zelfs schadelijker voor de ogen om dit soort zonnebrillen te dragen. De pupillen verwijden zich namelijk omdat er minder licht wordt doorgelaten (denk aan het diafragma van fototoestellen). De natuurlijke bescherming van het oog tegen UV licht neemt daardoor af en er zal meer schadelijke straling het netvlies bereiken. 

Verschillende categorieën lenzen 

Naast het blokkeren van UV-straling, houdt een zonnebril ook in meer of mindere mate licht tegen. Daardoor geeft een zonnebril een rustiger en helderder beeld. Het zichtbare licht verschilt in intensiteit afhankelijk van weersomstandigheden en omgeving. Bij bewolkt weer is de intensiteit minder dan bij helder weer. In het bos is de lichtintensiteit ook minder dan op een gletsjer. Omdat de lichtintensiteit verschillend is, zijn er diverse lenzen ontwikkeld die in verschillende mate het zichtbare licht absorberen. Voor alle omstandigheden zijn er geschikte zonnebrillen te vinden. Er zijn vijf categorieën van lichtabsorptie. De categorie van de lens staat vermeld op het montuur met een cijfer van 0 tot 4. 

 
De keuze voor een bepaalde categorie is afhankelijk van de situatie: 
- Categorie 0: transparante lens of gele lens met veel lichtdoorlaatbare lenzen. Biedt bescherming tegen vrieskou, vliegjes of wind. 
- Categorie 1: een contrast verhogende lens te gebruiken bij bewolkt weer, mist of schemering. 
- Categorie 2: een contrast verhogende lens voor matig zonlicht. 
- Categorie 3: voor helder en zonnig weer met fel zonlicht, bijvoorbeeld op zee, in de bergen of in de tropen. 
- Categorie 4: voor extreem fel licht, bijvoorbeeld op gletsjers, in de woestijn en op zoutmeren. 

De categorie 3 zonnebril is de meest gangbare zonnebril en is voor de meeste doeleinden geschikt. De lens absorbeert voldoende licht als de zon fel schijnt. De zonnebril kan gebruikt worden tijdens zeer uiteenlopende activiteiten zoals fietsen, wandelen, klimmen, skiën, watersporten en andere sportactiviteiten. Ook is de bril geschikt voor autorijden en andere vormen van deelname aan het verkeer. 

De categorie 4 zonnebril is de zogenaamde gletsjerbril; een hooggebergtebril. De hoge mate aan lichtabsorptie geeft een rustig beeld voor het oog maar levert wel een mindere diepteweergave op. Voor het autorijden, of rijden op de motor of de fiets is deze bril totaal niet geschikt. Sterker nog, een zonnebril met categorie 4 is in het verkeer zelfs levensgevaarlijk omdat dit type zonnebril te veel licht tegenhoudt. 

Kleuren van de lenzen 

Zonnebrillen hebben diverse soorten kleuren lenzen. Elke lenskleur heeft een ander effect op het beeld. Lenzen met gele of oranje tinten zijn contrast verhogend en geven daardoor meer diepte. Deze kleur is dus ideaal voor weersomstandigheden met veel bewolking in de sneeuw of tijdens fietsen in een bosrijke omgeving met weinig licht. Bruine of grijze lenzen zijn perfect voor weersomstandigheden met felle zon. 

Overzicht van lenskleuren 
- Grijs: lenskleur die weinig tot geen kleurverandering geeft. Deze lens geeft het meest natuurlijke beeld en is daardoor zeer geschikt voor alledaags gebruik. 
- Bruin: lenskleur die blauw licht filtert. De bruine lenskleur geeft bij sneeuw en natte omstandigheden een rustiger beeld met beter contrast omdat blauw licht veel reflectie oplevert op sneeuw en nat oppervlak. De kleuren zijn minder natuurlijk en komen wat warmer over. Perfect voor op het strand of op de skipiste. 
- Blauw: lenskleur die scherp licht filtert en het contrast verlaagt. Bij helder weer met fel licht geeft deze lenskleur een rustiger beeld met beter contrast. Ook ideaal voor op het strand of op de skipiste.  
- Roze en rood: lenskleuren die het zicht helderder maken. Deze lenskleuren laten meer licht door en geven veel contrast en diepte. Ideaal bij gedeeltelijk bewolkte tot zonnige omstandigheden in de sneeuw.  
- Geel en oranje: lenskleuren die veel licht doorlaten. Gele en oranje lenzen geven een beter contrast en beter diepte. Deze kleuren zijn ideaal bij wintersportactiviteiten tijdens bewolkt of mistig weer met of zonder sneeuwval of andere sportactiviteiten in omstandigheden met weinig licht (bijvoorbeeld dicht bos of schemering). 

Speciale type lenzen 

Polariserende lenzen 
Als licht een voorwerp raakt dan wordt het licht weerkaatst in verticale en horizontale richting. Horizontale lichtgolven worden waargenomen als glans en schitteringen, terwijl verticale lichtgolven verantwoordelijk zijn voor het waarnemen van kleur en contrast. Licht op oppervlakken zoals water, sneeuw of een glad wegdek wordt voornamelijk in horizontale lichtgolven weerkaatst.  Polariserende glazen filteren de horizontale lichtgolven waardoor hinderlijke schitteringen worden weggenomen. Dit geeft een rustiger, helderder en contrastrijker beeld en zorgt voor minder vermoeide ogen. Vooral voor watersporten, wintersport en in het verkeer zijn polariserende lenzen zeer geschikt. 

Fotochromische lenzen 
Fotochromische lenzen zijn lenzen die donkerder kleuren naarmate de lichtintensiteit toeneemt. Deze lenzen hebben een coating van zilverchloride die reageert op de hoeveelheid UV A en UV B in het daglicht. Fotochromische lenzen worden binnen 30 seconden donker en hebben ongeveer twee minuten nodig om weer lichter van kleur te worden. Pas na een half uur zijn ze weer in hun oorspronkelijke staat. Een nadeel is dat bij plotselinge verandering naar donkere omstandigheden de bril tijd nodig heeft om lichter te worden. Dit kan hinderlijk zijn in het verkeer. In de bergen is de UV-straling sterker, ook bij zware bewolking. De fotochromische bril zal daardoor hoog in de bergen donkerder kleuren. 

Spiegel lenzen 
Lenzen met een spiegelcoating weerkaatsen nog meer zichtbaar licht. Deze lenzen geven extra bescherming tegen fel licht. Door de spiegelcoating wordt de bril breder inzetbaar. Zo kan een categorie 2 bril met spiegelcoating ook prettig kijken als de zon doorbreekt op een bewolkte dag. En zal een categorie 4 zonnebril met spiegellens nog minder licht doorlaten voor een nog rustiger beeld op een gletsjer midden in de zomer. 

Materiaal 

Lenzen 
Brillenlenzen worden van glas of van kunststof gemaakt. Sportbrillen bestaan doorgaans van kunststof omdat kunststof beter bestand is tegen botsen of stoten. Bovendien is de bril daardoor ook lichter. Goede sportzonnebrillen hebben lenzen van onbreekbaar polycarbonaat. Polycarbonaat lenzen zijn wel krasgevoeliger en worden daarom voorzien van een coating voor bescherming tegen krassen. Ook worden lenzen voorzien van een antireflectiecoating waardoor lichtstralen niet worden gebroken als ze de lens bereiken. Deze coating voorkomt vervorming van het beeld, biedt beter contrast, en geeft minder lichtverlies. Kortom zonnebrillen met een coating geven een rustiger beeld dat de werkelijkheid beter benadert. 

Monturen 
De monturen zijn gemaakt van allerlei soorten materiaal als metaal en kunststof. Net als bij de lenzen worden de monturen van sportzonnebrillen meestal gemaakt van polycarbonaat of een kunststof spuitgietmengsel van polycarbonaat en rubber waardoor het montuur flexibel is en niet kan breken. 

Pasvorm 

Een goede pasvorm van de zonnebril is essentieel voor een optimale bescherming tegen schadelijke effecten van licht in de ogen. Een zonnebril moet goed aansluiten op het gezicht. Zogenoemde gletsjerbrillen hebben monturen die ook aan de zijkanten afsluiten voor optimale bescherming van de ogen tegen sterk licht. Zo wordt strooilicht tegengegaan. Sommige monturen hebben een rand van speciaal schuim voor zweetabsorptie en tegenhouden van lichtinval. Ook helpt het schuimrandje condensvorming te voorkomen. Er zijn ook zonnebrillen met een elastische band aan de achterkant zodat de kans op verlies van de zonnebril tijdens activiteiten beperkt wordt. Vaak zijn de monturen voorzien van antisliprubber zodat de zonnebril goed blijft zitten. 

Welke zonnebril kies jij? 

Bij Kathmandu vind je een scala aan zonnebrillen. Van modieuze zonnebrillen tot sportieve zonnebrillen in categorie 3 en 4. Ook is er een enkele zonnebril met categorie 1 in de collectie van Kathmandu te vinden. Kom naar de winkel en probeer een zonnebril uit. Welke bril zet jij op? 

 https://www.kathmandu.nl/travel/zonnebrillen/