Keuzehulp: branders en brandstof

Je eigen potje koken is één van de leukste –of meest noodzakelijke- dingen van kamperen. De één mikt een kant en klare trekkersmaaltijd in z’n pannetje, de ander tovert met gemak een driegangendiner van z’n brander af. Om te kunnen koken tijdens je kampeervakantie of trektocht heb je de keuze uit verschillende branders en brandstoffen. We zetten de belangrijkste aandachtspunten op een rijtje in dit blog.

Waar ga je naartoe, en hoe?

Gaat de brander mee in je rugzak, fietstas of achterin de auto? Dit is van belang voor het gewicht van de brander en eventuele extra brandstof die je mee moet nemen. In het vliegtuig is het niet toegestaan brandstof mee te nemen. Soms kan een brander in je bagage ook voor de nodige problemen zorgen. Kijk daarom op tijd bij je luchtvaartmaatschappij voor meer informatie en voorwaarden voor het vervoer van branders.

Omstandigheden: het weer en seizoenen, hoogte, verkrijgbaarheid

Gebruik je de brander alleen ‘s zomers op de camping? Of moet hij ook geschikt zijn voor gebruik op grote hoogte of in lage temperaturen? Op grote hoogte werken sommige branders niet meer omdat er onvoldoende zuurstof is. In de kou komt butaan niet meer goed uit de gastank. Wel zijn er gastankjes te verkrijgen met een butaan-propaanmix die je ook bij temperaturen onder het vriespunt kunt gebruiken.

Waait het? Een windscherm om je brander kan veel brandstof schelen. Bij sneeuw moet je weer denken aan een ondergrond die smelt. Een brander heeft dan een grondplaat of hangconstructie nodig. Hangconstructies worden ook gebruikt door klimmers die overnachten op een plek waar geen vlakke grond is.

Wanneer je voor een bepaalde brander kiest, kijk dan ook of de brandstof op jouw bestemming te verkrijgen is. Zo zijn de blauwe Campingaz blikjes goed verkrijgbaar in Europa.

Soorten branders en vloeistoffen

Gasbranders

Gasbranders zijn eenvoudig te bedienen en daarom bij velen favoriet. Het gas voor deze branders wordt geleverd in lichtgewicht wegwerpblikjes. Deze tankjes hebben een doorprik- of ventielsluiting. Bij ventieltankjes gaat de brander bovenop het blikje, of hij staat er los naast. Dat laatste heeft als voordeel dat de brander veel stabieler staat en beter is af te schermen van de wind. Een ventieltankje is ook makkelijker los te koppelen van de brander, zodat je beide afzonderlijk en veilig kunt meenemen. Voor autokampeervakanties kun je overwegen om een gasbrander met twee of meer pitten aan te schaffen. Deze passen vaak op een grotere (hervulbare) gastank.

Voor- en nadelen van gas:
+ Gemakkelijk te bedienen
+ Efficiënte, snelle brandstof, zolang de temperatuur boven nul is en het tankje goed gevuld is. Dit geldt met name voor de doorpriktankjes
+ Nauwelijks verstopping van het brandstofkanaal, weinig onderhoud nodig

- Niet altijd makkelijk om wereldwijd aan de juiste tankjes te komen.
- Veel volume op langere trekkings. Lege tankjes moeten weer mee teruggenomen worden totdat ze kunnen worden weggegooid
- Relatief dure brandstof

Spiritusbranders

Deze branders zijn betrouwbaar, geruisloos en eenvoudig in het gebruik. Denk hierbij aan het brandertje onder een fonduepan. Het bekendste voorbeeld van een spiritusbrander is de Trangia. Deze bestaat uit een vlampotje in een aluminium windscherm, waar je de bijbehorende pan in hangt. Het geheel is zeer solide, stabiel en compact op te bergen. Zuivere ethanol met een percentage van 95% is het meest geschikt voor deze branders.

Voor- en nadelen spiritus:
+ Makkelijk te vullen en aan te steken
+ Zeer betrouwbaar: stormvast, brandstofkanaal kan niet verstoppen
+ Prijsgunstig

- Weinig efficiënte brandstof. De kooktijd van water duurt zo’n 3 keer langer dan met gas of benzine. De vlam is niet makkelijk te reguleren
- Brandstof vooral verkrijgbaar in Nederland en Scandinavië
- Het vlampotje mag alleen bijgevuld worden als het volledig is afgekoeld

Benzine- en multifuelbranders (vloeistofbranders)

Deze branders doen het onder alle omstandigheden goed. Er komen alleen wat meer handelingen bij kijken. Zo moet je de brander vaak voorverhitten en het brandstofreservoir met een pompje onder druk zetten. Is dat eenmaal gebeurd, dan heb je een brander die snel je eten bereidt en water kookt, en die het op allerlei brandstoffen uitstekend doet: ongelode autobenzine, petroleum en kookpuntbenzine. Kookpuntbenzine (o.a. Coleman fuel) is veruit de schoonste uit dit rijtje.

Voor- en nadelen multifuelbranders:
+ Efficiënte en snelle brandstof met korte kooktijden
+ Goede verkrijgbaarheid.
+ Relatief goedkoop
+ Brandt bij elke temperatuur goed
+ Goed te repareren

- Duurder in aanschaf
- Regelmatig onderhoud wanneer er geen kookpuntbenzine wordt gebruikt

Safety first!

Elke brander met brandstof is potentieel gevaarlijk en moet daarom met de nodige voorzichtigheid behandeld worden. Branders kunnen per ongeluk omgestoten worden, lekken en giftige gassen uitstoten. Zorg er altijd voor dat er tijdens het koken altijd voldoende ventilatie is. Kook als het enigszins kan altijd buiten de tent (dit voorkomt ook een hoop condensvorming). Zorg voor een niet brandbare ondergrond, vooral bij de branders die op de grond naast de tank staan. Deze hebben nogal wat hittevorming naar beneden toe waardoor droog gras gemakkelijk vlam vat.

En nu….kiezen!

We hopen dat je met deze informatie wat beter de keuze voor een brander kunt overzien. Heb je toch een vraag, of wil je de branders eens van dichtbij bekijken? Bel of mail ons, of loop binnen in één van onze winkels. Een overzicht van onze branders vind je uiteraard ook in onze webshop.

NB: vanwege regels en andere veiligheidsredenen bieden wij onze collectie gas, vloeistof en andere vormen van brandstof niet aan in onze webshop.